Thực đơn
Quảng trường Concorde
Năm 1748, Thành phố Paris quyết định xây dựng một quảng trường và dựng trên đó một bức tượng vua Louis XV để chào mừng sự hồi phục của nhà vua sau cơn bạo bệnh.
Sau vài năm nghiên cứu, giải quyết các vấn đề về sở hữu đất, đến năm 1753, một cuộc thi dành cho các thành viên của Học viện Kiến trúc Hoàng gia đã được mở ra để tìm phương án quy hoạch cho quảng trường này.
Ange-Jacques Gabriel - với tư cách là kiến trúc sư trưởng của nhà vua - đã đưa ra phương án cuối cùng có sử dụng những ý tưởng hay nhất và đồ án thiết kế đã được chấp thuận vào năm 1755. Sau đó 3 năm, năm 1758, bản thỏa thuận giữa nhà vua, chính quyền thành phố Paris và những người có sở hữu đất thuộc quảng trường đã được ký kết.
Theo đồ án thiết kế của Gabriel, quảng trường có hình dạng bát giác được bao quanh, trang trí bởi hào nước có lan can. Chính giữa quảng trường là bức tượng vua Louis XV ngồi trên lưng ngựa do 2 nhà điêu khắc Edme Bouchardon và Jean-Baptiste Pigalle thực hiện.
Ngày 20 tháng 6 năm 1763, quảng trường được khánh thành và chính thức gắn biển: Place Louis XV - (tiếng Việt: Quảng trường Louis XV).
Ngày 30 tháng năm 1770, một thảm kịch đã diễn ra tại quảng trường: trong lễ bắn pháo hoa chào mừng đám cưới của hoàng tử Louis XVI và công chúa nước Áo Marie Antoinette, 133 người đã chết do ngạt thở và do bị giẫm đạp khi một quả pháo hoa rơi xuống và gây nên hoảng loạn.
Mãi tới năm 1772, quảng trường mới được hoàn thiện toàn bộ với vài thay đổi so với đồ án.
Ngày 11 tháng 7 năm 1789, vua Louis XVI trục xuất vị Thượng thư duy tân Jacques Necker và tái cơ cấu lại nội các. Quyết định này khiến những người dân Paris nổi giận. Ngày 12 tháng 7 năm 1789, đám đông biểu tình đã đụng độ với quân lính của hoàng tử Lambesc tại vườn Tuileries và ngày hôm sau họ đã tổ chức cướp phá kho tàng của hoàng gia. Ngày 14 tháng 7 năm 1789, Khoảng 1000 người đã kéo tới chiếm ngục Bastille, được coi là một biểu tượng của quyền lực Vương triều mà lâu nay đã bị căm ghét. Sau 4 giờ xung đột, quân nổi dậy chiếm được ngục, mặc dù có lệnh ngừng chiến để tránh sự tàn sát lẫn nhau, nhưng vị quan giám ngục ở đó và nhiều lính gác vẫn bị giết... Chiến thắng của nhân dân Paris đã thúc đẩy phong trào Cách mạng Pháp phát triển.
Cách mạng Pháp (Révolution françáie), là cuộc đại cách mạng tư sản, một sự kiện quan trọng trong lịch sử Pháp diễn ra từ năm 1789 đến 1799, khi lực lượng dân chủ và cộng hòa đã lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế và cả Giáo hội Công giáo Rôma tại Pháp cũng đã phải trải qua nhiều thay đổi. Tuy thể chế của Pháp đã trải qua các giai đoạn cộng hòa, đế quốc, và quân chủ trong 75 năm sau khi Đệ nhất Cộng hòa bị Napoléon Bonaparte đảo chính, cuộc cách mạng này đã kết thúc chế độ phong kiến trong xã hội Pháp. Nó được xem là cuộc cách mạng mang ý nghĩa quan trọng nhất tại Pháp. Một cuộc cách mạng đã tước đi quyền lực của nhà vua và tước vị của giới quý tộc, Giáo hội bị mất đi tu viện và ruộng đất, các giám mục, thẩm phán và quan tòa được bầu lên bởi nhân dân. Cách mạng đã làm giảm xu hướng chuyên chế và đề cao sức mạnh của nhân dân, biến họ từ thần dân thành công dân. Chế độ cộng hòa và nền dân chủ gắn liền với các quyền tự do chính trị và tự do dân sự được ra đời.
Trên phạm vi toàn cầu, Cách mạng Pháp đã dẫn tới sự bùng nổ của các cuộc cách mạng dân chủ, báo hiệu sự cáo chung của chế độ phong kiến và mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển tại nước Pháp và trên toàn thế giới. Khẩu hiệu "Tự do, bình đẳng, bác ái" cũng như bài hát La Marseillaise (quốc ca của Pháp) đều được ra đời từ trong cuộc Cách mạng Pháp (1789 -1799) - là một trong số những sự kiện có tầm quan trọng bậc nhất trong lịch sử nhân loại [3].
Ngày 11 tháng 8 năm 1792, tượng đài vua Louis XV bị kéo đổ, đập tan, chỉ còn lại bệ đỡ... Để ghi lại mốc lịch sử chói lọi của cuộc Cách mạng Pháp, quảng trường Louis XV được đổi tên mới là: Place de la Révolution - tiếng Việt: Quảng trường Cách mạng.
Quảng trường lúc này trở thành một sân khấu đẫm máu khi máy chém được đặt tại đây, trong tổng số 2.498 người đã bị hành quyết ở Paris, thì có đến 1.119 người là bị chém đầu tại "quảng trường Cách mạng" này, trong đó có vua Louis XVI bị hành quyết vào ngày 16 - 10 - 1793 và hoàng hậu Marie Antoinette bị hành quyết vào ngày 16 - 10 - 1793 cùng rất nhiều người nổi tiếng khác như: Công tước vùng Orléans Louis Philippe II, Nữ bá tước Barry, Charlotte Corday, Manon Roland, nhóm Girondins, Georges-Jacques Danton, Malesherbes và Antoine Lavoisier...
Tháng 8 năm 1793, một tượng đài bằng thạch cao mang tên "Tượng đài Nữ thần Tự do" được dựng lên thay thế vào chỗ bức tượng vua Louis XV chính giữa quảng trường.
Năm 1795, ở đầu đại lộ Champs-Élysées, một tác phẩm điêu khắc của Guillaume Coustou Đàn ngựa của Marly (Chevaux de Marly) cũng đã được dựng lên.
Vào ngày 25 tháng 10 năm 1795, là ngày cuối cùng của Công ước Quốc gia (Convention nationale) hay còn gọi là "Quốc ước" và một ngày trước khi thành lập Hội đồng Đốc chính (Dierctoire), Chính phủ đã ra quyết định đổi tên "Place de la Révolution (Quảng trường Cách mạng) thành Place de la Concorde - Tiếng Việt: Quảng trường Hoà Hợp. Điều này được xem như một cử chỉ hòa giải, hoà hợp dân tộc, làm dịu bớt sự tang thương, loạn ly của một thời kỳ đầy bạo lực.
Được đánh dấu bằng ký ức đẫm máu về vụ bạo loạn và hành quyết hoàng gia, Quảng trường Concorde đã trở thành một vấn đề chính trị cho các chính phủ trong thế kỷ XIX.
Tượng "Nữ thần Tự do" đã bị kéo đổ và các dự án xây tượng đài Charlemagne, đài phun nước ở quảng trường cũng bị lãng quên...
Đến khi vua Louis XVIII (là vương đệ của Louis XVI và vương thúc của Louis XVII) lên trị vì nước Pháp và xứ Navarre giai đoạn 1814 - 1824, ông chủ trương cho xây dựng tại trung tâm quảng trường một tượng đài để tưởng nhớ người anh trai của mình (vua Louis XVI) - một vị vua thuộc Hoàng tộc Buốc-Bông, đã tử vì đạo và hy sinh vì sự nghiệp cao cả của nước Pháp...
Sau khi vua Charles X lên ngôi (kế vị vua Louis XVIII), ông đã đặt viên đá đầu tiên vào ngày 3 tháng 5 năm 1826 cho khởi công bức tượng Louis XVI của "Dự án" và gắn biển cho Quảng trường cái tên mới: Place Louis XVI - Tiếng Việt: Quảng trường Louis XVI. Song "Dự án" cùng bức tượng này đã không bao giờ có thể thành hiện thực, bởi vì chỉ ít năm sau đó đã xảy ra cuộc "Cách mạng Tháng Bảy".
Cách mạng Tháng Bảy (năm 1830) còn được gọi với những cái tên khác như:
Đây là cuộc cách mạng diễn ra chủ yếu tại Paris, trong ba ngày của tháng 7 năm 1830 dưới thời Bourbon phục hoàng được khái quát:
- Ngày thứ nhất (ngày 27 tháng 7): Từ nổi loạn tới khởi nghĩa.
- Ngày thứ hai (ngày 28 tháng 7): Cách mạng nhân dân.
- Ngày thứ ba (ngày 29 tháng 7): Chiến thắng của phe khởi nghĩa.
Cuộc cách mạng Tháng Bảy 1830 diễn ra chỉ trong thời gian ba ngày ngắn ngủi, nhưng đã có hơn ngàn người thiệt mạng, gồm 200 lính hoàng gia và hơn 800 người nổi dậy. Tuy chưa chấm dứt nền quân chủ, nhưng đem lại cho nước Pháp một nền Quân chủ mới.
Dưới nền Quân chủ tháng Bảy, các cuộc bạo loạn vẫn kéo dài liên tục, đặc biệt vào những ngày mồng 5, 6 và 7 tháng 6 năm 1832, đã có cuộc nổi dậy nhân dịp đám tang tướng Jean Maximilien Lamarque khiến 800 người chết. Cuộc nổi dậy Canuts vào các ngày từ 9 tới 15 tháng 4 năm 1834 ở Lyon cũng có tới 600 người hy sinh.
Cách mạng Tháng Bảy (năm 1830) đã trả lại cho Quảng trường cái tên: "Place de la Concorde" (Quảng trường Hoà Hợp) - vẫn còn nguyên tính nhân văn và thời đại. <Ảnh: Toàn cảnh Quảng trường nhìn từ tháp Eiffel - tháng 10/2013>• Năm 1831, vị phó vương Ai Cập - Muhammad Ali - đã biếu tặng cho nước Pháp hai chiếc cột đá Obélisque dưới thời vua Ramesses II của đền Luxor tại Thebes, Ai Cập (nên nó còn gọi là cột Luxor). Sau 2 năm 9 tháng vận chuyển, tháng 12 năm 1833, chiếc cột đá đầu tiên đã được chở về đến Paris theo lệnh của vua Louis-Philippe I và ngày 25 tháng 10 năm 1836, nó đã được làm lễ dựng lên giữa quảng trường (đúng vào nơi từng đặt tượng vua Louis XV cưỡi ngựa đã bị kéo đổ) trước sự chiêm ngưỡng của hơn 20.000 người và cho đến khi chiếc cột đá đã hoàn toàn đứng thẳng, nhà vua mới xuất hiện trên ban công trong tiếng reo mừng của đám đông dân chúng.
Cột đá có hình trụ và đỉnh được đẽo thành hình kim tự tháp, cột "benben" – theo tiếng Ai Cập cổ mang ý nghĩa "đứng thẳng và tỏa sáng" – tượng trưng cho tia sáng mặt trời hằn trong đá, được dựng lên để thờ thần Mặt Trời Amun Re. Cột đá Obélisque linh thiêng đã cho nước Pháp thêm một "biểu tượng của sức mạnh [5]".
Đài phun nước tại quảng trường ConcordeCột đèn được trang trí hình mũi tàu chiến• Từ năm 1833 đến 1846, kiến trúc sư Jacques Ignace Hittorff vẫn giữ nguyên theo ý tưởng chính của Gabriel. Ông đã cho xây dựng hai đài phun nước ở hai phía bên cạnh chiếc cột đá và khánh thành ngày 1 tháng 5 năm 1840. 18 cột đèn trang trí hình mũi tàu chiến đặt xung quanh quảng trường đã được xây dựng và hoàn thành vào năm 1846.
• Hào nước trên quảng trường tạo thành một hình bát giác, tại mỗi góc có dựng một bức tượng, tượng trưng cho một thành phố lớn của nước Pháp, bao gồm: Brest, Bordeaux, Lille, Nantes, Marseille, Lyon, Strasbourg và Rouen. Song đến năm 1854, hào nước này đã được lấp đi để phục vụ cho tiện ích giao thông trên quảng trường.
• Ngày 6 tháng 2 năm 1934, cuộc biểu tình của Liên minh cực hữu Pháp và các cựu chiến binh thuộc hiệp hội Chữ thập lửa (Croix-de-feu) đã xảy ra tại quảng trường để chống lại chính phủ Edouard Daladier khi chính phủ này bị cho là dính líu đến hàng loạt vụ tham nhũng. Nhóm biểu tình đã đụng độ với cảnh sát và kết quả là 16 người chết, hơn 500 người biểu tình và 254 cảnh sát bị thương.
• Năm 1937, cột đá Luxor được Chính phủ xếp hạng di tích lịch sử.
• Thông thường vào ngày 14 tháng 7 hàng năm, dưới chân cột đá Obélisque là khán đài của Tổng thống, chính phủ và quan khách để tham dự lễ diễu hành chào mừng Quốc khánh Pháp.
• Ngày 14 tháng 7 năm 1979, Jean-Michel Jarre đã tổ chức một buổi hòa nhạc lớn tại đây.
• Năm 1981, chính phủ Pháp chính thức thông báo không đưa về Pháp mà xin cảm ơn và trả lại cho Ai Cập cột đá thứ hai đã được hứa tặng, vậy là cột đá đó vẫn còn ở nguyên vị trí cũ trước đền Luxor ở Ai Cập.
• Ngày 1 tháng 12 năm 1993, nhân ngày Quốc tế phòng chống SIDA, tổ chức Act Up đã trùm lên cột đá obélisque một chiếc bao cao su khổng lồ dài tới 30m để tưởng nhớ các nạn nhân của Sida.
• Năm 2000, Alain Robert, một chuyên gia leo các tòa tháp cao bằng tay không, đã leo đến đỉnh tháp đá obélisque bằng hai tay không mà không cần các phượng tiện bảo hiểm.
• Ngày 6 tháng 5 năm 2007, quảng trường được sử dụng để tổ chức lễ ăn mừng chiến thắng trong cuộc tranh cử Tổng thống Pháp của Nicolas Sarkozy - vị Tổng thống thứ sáu của Đệ Ngũ Cộng hòa Pháp.
• Ngày nay quảng trường Concorde là điểm đích, kết thúc cho cuộc đua xe đạp Tour de France hàng năm. Người chiến thắng sẽ được nghỉ lại tại khách sạn Crillon lừng danh, một trong những khách sạn lâu đời và thanh lịch nhất Paris nằm ở phía bắc của quảng trường.
• Một quảng trường có tới 4 cái tên, nhưng chỉ trong một thời gian ngắn chưa đầy ⅔ thế kỷ (1763-1830) đã được thay đi đổi lại nhiều lần, điều này phản ánh một giai đoạn bất ổn về chính trị của xã hội Pháp. Đặc biệt kể từ khi nổ ra Cách mạng Pháp vào năm 1789 đến Cách mạng tháng bảy năm 1830. Mỗi lần có thêm một dấu ấn sâu đậm của tiến trình lịch sử nước Pháp là Quảng trường lại được thay bằng một cái tên khác. Một loạt các sự kiện bi tráng có ý nghĩa lịch sử to lớn, đã diễn ra tại đây.
• Nếu như nước Mỹ tự hào có Quảng trường Time (Thời đại), nước Anh tự hào với Quảng trường Trafalgar thì nước Pháp cũng nổi danh với "Quảng trường Concorde".
• Quảng trường Concorde nổi tiếng không chỉ bởi nó rộng lớn với những công trình kiến trúc hoành tráng giữa lòng thành phố Paris, mà nơi đây đã từng chứng kiến bao thăng trầm lịch sử của Cách mạng Pháp trong gần ba thế kỷ qua. Lịch sử đã bốn lần gắn tên cho quảng trường và rồi đọng lại một cái tên mang đầy tính nhân văn và thời đại, mãi mãi tôn vinh tinh thần hoà hợp dân tộc, nền tảng thành công cho những cuộc cách mạng, làm nên một nước Pháp hùng cường ngày nay.
Thực đơn
Quảng trường ConcordeLiên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Quảng trường Concorde